ارائه: فصل پیاژه

روش پیاژه مصاحبه بالینی است.

مفاهیم کلی نظریه پیاژه:

• رابطه تفکر و زبان از نظر پیاژه

1. تعادل یابی: یک حالت توازن شناختی بین درک ما از جهان هستی و تجارب ما که از محیط کسب می کنیم، گفته می شود. عدم توازن ما منجر به رشد شناختی می گردد. بنابراین هر وقت تعادل شما بهم بخورد رشد می کنید و وظبفه معلم ایجاد چالش و عدم تعادل شناختی است.
2. طرحواره: یک الگوی سازمان یافته بین اندیشه و عمل (تجارب) است که در تعامل با محیط شکل می گیرد. در ابتدا طرحواره ها بازتابی هستند (بازتابی یعنی پاسخ های نا آموخته نسبت به برخی محرک ها)، سپس حسی حرکتی، عملیاتی و نهایتا ذهنی می گردد. این طرحواره ها دایما در حال تغییر است.
3. سازمان: زندگی انسانها حاصل تعاملات آنها با محیط است که اگر این تعاملات جزو فرایندهای درونی یا بعبارتی تعاملات درونی باشد، به آنها سازمان می گویند و اگر این تعاملات بیرونی باشد، به آنها سازگاری می گویند. (سازگاری از دو طریق رخ می دهد: یکی جذب و دیگری انطباق. بعبارتی به فرایند دمساز کردن طرحواره ها و تجارب برای رسیدن به تعادل یابی، سازگاری گویند.)

جذب یعنی تغییر رفتار مشابه بر حسب مطالب آشنا در موقعیت. انطباق یعنی تغییر رفتار در محیط جدید

بعبارت دیگر جذب و انطباق منجر به سازگاری و سپس تعادل ایجاد می گردد.

واژه های پیاژه:

1. محتوا: محتوا در واقع همان رفتار است که هم می تواند پنهان باشد و هم آشکار. (آشکار آنهایی است که با چشم قابل مشاهده بوده و نیز قابل سنجش است.)
2. هوش: هر آنچیزی که از فرد در محیط سر می زند که برخاسته از طرحواره های ذهنی افراد است. در واقع می توان هوش را سازگاری با محیط نیز دانست.
3. تفکر: تفکر مستم درونی سازی امور است. درونی سازی امور از طریق ابزارها و نماد ها صورت می گیرد. بهترین ابزار زبان است. بعبارت دیگر تا زبان یا گفتار نباشد، تفکری صورت نمی گیرد. بنابراین ابتدا زبان شکل می گیرد و بعد تفکر.
4. زبان

ترتیب موارد فوق بدین صورت است که اول محتوا و هوش صورت می گیرد، سپس زبان ایجاد شده و در مرحله آخر تفکر حاصل می گردد. زبان محصول جانبی رشد است که موجب شکلگیری تفکر میگردد.

مراحل نظریه رشد پیاژه:

1- مرحله حسی حرکتی

2 – مرحله پیش عملیاتی:

• کارکرد های نشانه شناختی
• خود محوری: کودک نمی تواند نظر بزرگسالان را درک کند.
• جاندار انگاری
• تمرکز: یعنی کودک فقط براساس یک بعد می تواند به اشیا یا محیط بنگرد.

3- عملیات عینی

4 – عملیات صوری:

• خودمحوری نوجوانی: یعنی خود را مورد توجه قرار می دهد و استدلال فرضیه ای قیاسی نیز به این مورد دامن می زند.

از آسیب های خودمحوری این دوران، می توان به خودکشی، بزهکاری، افسردگی و . اشاره کرد.

ارائه نظریه ارگانیسمی و تطبیقی ورنر

در نظر ورنر رشد در دو سطح افتراقی و سپس یکپارچگی رخ می دهد. یعنی اول اجزا بصورت جداگانه و افتراقی رشد می یابد و سپس این اجزا با هم هماهنگ می گردد.

اصل ارتوژنیک (حرکت از کل به سمت تمایز و مجددا دوباره رسیدن به یک کل) جز توانایی های ذاتی افراد هستند که از طریق شناخت بهتر انسان می تواند در آن دخل و تصرف کند.

رشد در این نظریه در سه سطح شرح شده است:

• سطح حسی حرکتی (حالت کلی)
• سطح  ادراکی (حالت افتراق) – (شرطی شدن سطح بالاتر در این سطح ادراکی رخ می دهد)
• تفکر مفهومی (حالت کلی)

منظور از غایت گرایی در بازگشت به سطوح اولیه در این نظریه همان غایت گرایی ذکر شده در دیدگاه عمر است.

منظور از میکروژنز .

مطالعات ارگانیسمی

رویکرد تطبیقی:

• تصور ذهنی تصویری (تجسم ذهنی تصویرگرانه)
• ادراک قیافه شناسانه (ذی روح پنداشتن طبیعت، چهره خشن طبیعت)
• وحدت حواس (صدای سنگین)

طبیعت چندخطی رشد: ورنر معتقد است که جنبه های رشد بصورت مجزا شکل می گیرد.

عدم تداوم:

پدیدار شناسی: استخراج درک بدون هیچگونه اظهار نظر

آموزش و پرورش:

ورنر نسبت به شکل گیری تفکر در سطوح ابتدایی آن بسیار تاکید داشت و معتقد بود که اگر جنبه های جسمانی و عاطفی کودک تامین شود، تفکر بارور شکل خواهد گرفت و این باعث پویایی طبیعت درون کودک خواهد شد.

برای جلسه بعد:

• فیزیونومیک: بررسی ورنر از جاندار پنداری در مورد ادراک فیزیونومیک
• بررسی نظریه ورنر در مقابل پیاژه

گشتالت دو مفهوم دارد یکی مفهوم لغوی انگاره و طرح است و دیگری معنای اصطلاحی است که می گوید کل از اجزا بیشتر است. بنیان گذار آن ورتایمر است. همچنین کهلر آمد و برپایه این مطالب، بینش و بصیرت را پایه گذاری کرد. گروه دیگر آمدند بر پایه کار گشتالت اندیشه ورزی را مطرح کردند.

بینش 4 مرحله دارد:

1. بصورت ناگهانی رخ می دهد.
2. آن چیزی که یادگرفته می شود تا مدتها در ذهن حفظ می شود.
3. قابلیت کاربست دارد.
4. از موقعیتی به موقعیت دیگر قابل انتقال است.

ارائه منتسوری

بازتابها: بازتابها در انسان ها و حیوانات مشترک است اما در انسان ها بازتابها فراوانی بیشتری دارد. بازتابها هم دایمی است . هم موقتی، اما غرایض همیشگی هشتند.

1. پلک زدن (دایمی)
2. پس کشیدن (فقط در 10 روز اول)
3. گونه (برگرداندن دست به سمت محل نوازش گونه کودک، در 3 هفته اول)
4. حس لامسه در دهان (در سه ماه اول گستره می شود)
5. مکیدن (دایمی)
6. شناکردن در 4 تا 6 هفتگی
7. چنگ زدن تا سه ماه اول وجود دارد، می تواند چنگ بزند اما نمی تواند رها کند
8. بازتاب مورو، این بازتاب در 6 ماهگی از بین می رود. این بازتاب نسبت به صدای بلند ایجاد می گردد.
9. بابینسکی، خارش کف پا که کودک انگشت پا را سیخ می گیرد. از 8 تا 12 ماهگی ازبین می رود.
10. گام برداری، در دو ماه اول هنگامی که زیر بغل کودک را بگیری کودک پا می زند اما از دو ماهگی به بعد از بین می رود تا 5 ماهگی

خواب از کودکی تا نوجوانی؛ بررسی میزان خواب مورد نیاز هر سن. اگر یک شب خواب شخص بهم یخورد کارکردهای شناختی، عاطفی، هیجانی و ذهنی شخص تا 4 شب بهم می ریزد.

در پایان یک سالگی هورمون ملاتونین ترشح می گردد. این هورمون تنظیم کننده خواب است. تقویت این هورمون با خواب کودک تقویت می شود. این هورمون حدود 1.5 ساعت پس از غروب ترشح می گردد. بنابراین ما باید دو ساعت پس از غروب فضا را برای خواب کودک آماده کنیم. بدترین زمان های خواب، یکی بعد از سحر است و دیگری دو ساعت پیش از غروب است. اگر شخص در این زمان ها بخوابد پرخاشگری در او ابجاد می شود.

زمان حساس این هرمون یک تا شش سالگی است. اگر در این زمان این هورمون بطور مناسبی تنظیم گردد، در میانسالی بطور بسیار مناسب خواب بزرگسال را تنظیم می کند.

1. 4 تا 12 ماهه: 12 تا 16 ساعت خواب روزانه (می تواند ناپیوسته باشد)
2. 1 تا 2 سالگی: از 11 تا 14 ساعت خواب
3. 3 تا 5 سالگی: از 10 تا 13 ساعت
4. 6 تا 12 سالگی: از 9 تا 12 ساعت
5. 13 تا 20 سالگی: از 8 تا 10 ساعت
6. 20 تا 40 سالگی: از 6 تا 8 ساعت (بهترین زمان خواب 2.5 ساعت بعد از غروب تا 2.5 ساعت قبل از طلوع)

دو الی سه ساعت قبل از زمان نهایی بیدار شدن، کارکرد هیپوکامپ 10 برابر حالت عادی است.

­­­­­تفاوت غریزه و بازتاب

غریزه رفتار ناآموخته ارثی است و در یک مقطع زمانی به وقوع می پیوندد و در انسان و حیوان بعضا مشترک است.

بازتاب یک رفتار نا آموخته ارثی است که به برخی از محرک های خاص داده می شود. برخی بازتابها موقتی و برخی دایمی هستند.

نقش پذیری

نقش پذیری در دوره های حساس رخ می دهد. دوره های حساس در واقع فرصت طلایی نقش پذیری است. (دوره حساس نظم تا سه یا چهار سالگی است.)

نقش پذیری در واقع از ترکیب غریزه و یادگیری ایجاد می گردد. (توان رفتاری)

نظریه های دلبستگی

افرادی چون بالبی، ملانی کلاین، شاختل، اریکسون و ماهلر نظریه دلبستگی ارائه داده اند.

خصوصیات کودک 7 ساله با دلبستگی ایمن

1. قابلیت جداشدن از مادر
2. کسب آرامش از والد هنگام وقوع مشکل
3. هنگامی که مشکلی بوجود می آید، هیجانات مثبتی را به سمت والدین نشان می دهد.

(اشک شوق نشانه ناامنی است.)

4. کودک در شرایط بحرانی والد را بر همه ترجیح می دهد.

حضور مادر درکنار فرزند در 5 سال اول زندگی به ایمنی کودک بسیار کمک می کند. همچنین کودک در یک سالگی روابط هیجانی بین پدر و مادر را می فهمد.

خصوصیات بزرگسالان با دلبستگی ایمن

رفتار فرد پایدارتر – قابل اعتمادتر – بخشش بیشتر – کینه کمتر – خیرخواه تر – کمتر تحت حرف دیگران قرار می گیرد – شناخت از خود و خود باوری – سهولت در به اشتراک گذاشتن احساسات خود با دوستان – در جستجوی حمایت اجتماعی مطلوب.

بطور کلی آسیب های اجتماعی در افراد ایمن بسیار پایین است.

نشانه های سلامت در 5 دقیقه ابتدای تولد (مقیاس آپگار)

لازم بذکر است که این نمرات در دختران و پسران متفاوت است.

ویژگی های کودک تازه متولد شده

1. 3.5 کیلوگرم وزن
2. سر نسبت به دست و پا بزرگتر است.
3. پسرها نسبت به دخترها قدبلندتر و سنگین ترند

سوال؟ چرا در سونوگرافی وزن دخترها بیشتر تخمین زده می شود؟

در زمان بارداری مایع آمینون دخترها موجب خطای تشخیص سونوگرافی می شود. (بین 200 تا 400 گرم)

تاریخچه روانشناسی رشد

1. نظریه فرم یافتگی پیشین (قرن 6 تا 15 – قرون وسطی)

کودکان بزرگسالان مینیاتوری هستند.

2. قرن 16

جنبش پروتستانیسم: این نظریه به دنبال دیدگاه گناه نخستین آمده است که فلسفه رایج تربیت کودک را تنبیه می داند. برای شکوفایی عقل و خرد هرقدر بچه ها را بیشتر تنبیه کنند عقل شکوفاتر می گردد که ابزارالات شکنجه و تنبیه در مدارس حاصل همان دوران است. (فیلم رنج در آموزش و پرورش)

3. قرن 17

در این دوران نظریه غالب نظریه جان لاک بود که در آن کودکان به مثابه لوح سفید دیده می شدند و مربی می توانست به هر صورتی که بخواهد کودکان را تربیت کند. بنابراین در این دیدگاه محیط نقش اساسی دارد و واژگان اکتساب، یادگیری و تجربه از کلید واژه های این نظریه هستند. همچنین در این نظریه رشد بصورت پیوسته فرض می شد.

4. قرن 18

نظریه معروفی که از آن دوران بجا مانده است، نظریه روسو است. روسو بر خلاف جان لاک فلسفه کودک مداری را مطرح کرد و قایل به فطرت در کودکان بود. اولین کسی که دوره رشد را مطرح کرده روسو بوده است.

این نظریه ناپیوسته و مراحل رشد شامل مقابل را شامل می شوند: 1- نوباوگی 2- کودکی 3- اواخر کودکی – نوجوانی

به اعتقاد روسو لازمه یک برنامه تربیتی و رفتار مناسب با کودکان تسلط بر فلسفه و انسان شناسی است.

5. قرن 19

در این قرن برای اولین بار جان نیکولاس تنس و کارول برای اولین بار دوره پیری را بررسی کردند و انسان را در چهار دوره طبقه بندی کردند.

1- کودکی 2- جوانی 3- بزرگسالی 4 – پیری

6. اواخر قرن 19

در این دوران نظریه تکاملی داروین تدوین شد و در آینده نظریه های گزل و هال از آن سرچشمه گرفت.

7. ابتدای قرن 20

ابتدای قرن 20 با ظهور نظریه‌های روانکاوی فروید و رفتارگراهایی مثل واتسون، پاولف و اسکینر همراه بود. (روش های برخورد با کودکان بیش از هر نظریه دیگری در رفتارگرایی پیشرفت کرد.)

8. میانه قرن 20

پس از ظهور نظریه های فوق، کم کم شناخت گرایی با نظریات پیاژه و ویگوتسکی ایجاد شد (بهترین نظریه در کلاس داری نظریه ویگوتسکی است.)

9. ادامه قرن 20 تاکنون

خبرپردازی (اتیکسون)

شناختی اجتماعی (بندورا)

کردارشناسان نوین (لورنز، تین برگن و جان بالبی)

زیست بوم شناختی (برونفن برونر)

دوره های رشد

1. دوره بارداری

• تخمک بارور (2 الی 5 هفته)
• رویانی (3 الی 8 هفته)
• جنینی (هفته 9 تا پایان حاملگی)

2. دوره کودکی اولیه

• توزادی (یک ماه اول)
• نوباوگی / نوپایی (تا دو سالگی)
• کودکی متوسطه (2 تا 6 سالگی)

3. دوره کودکی ثانویه

از 6 تا 11 سالگی

4. دوره نوجوانی اولیه

از 11 الی 15 سالگی

5. دوره نوجوانی ثانویه

از 15 الی 20 سالگی

6. بزرگسالی

• ابتدای بزرگسالی (از 20 الی 40 سالگی)
• میانه (40 الی 60 سالگی – طبق نظر اریکسون و تا 65 سالگی طبق نظر لوینسون)
• اواخر : از این دوران به عناوین فرتوتی، کهنسالی، سالخوردگی، سالمندی و پیری یاد شده است.

در روانشناسی به دوران میانسالی، فرزانگی می گویند اما در اسلام به دوران پیری، فرزانگی می گویند.

نکات ایمنی دوره بارداری

تعریف تراتوژن ها: هرگونه عامل محیطی که در دوران بارداری برروی جنین (بصورت عام) آسیب جدی وارد می کند که این آسیب ها بعضا تا آخر عمر قابل جبران نیست. حداقل آسیب تراتوژن ها سقط جنین است.

1. تالیدومیدها: کلیه داروهای مسکن
2. داروهای DES: استفاده از این داروها برای جلوگیری از سقط جنین است. این داروها سرطان زا هستند که در پسرها منجر به سرطان بیضه و در دخترها منجر به سرطان مهبل یا واژن می گردد.
3. نیکوتین و کافئین: باعث بیش فعالی میگردد.
4. مواد مخدر
5. مشروبات الکلی: مشروبات الکلی چنانچه از 30 تا 50 روز پیش از بارداری نیز مصرف شده باشد، منجر به دو نوع ناهنجاری های ذهنی و صورتی می گردد. ناهنجاری های صورتی شامل کام شکافنده، لب شکری، چشمان با فاصله و نیز درگیری مخچه می باشد.
6. جیوه یا پسماند های پالایشگاه: این مواد باعث ناهنجاری های جسمانی و ذهنی می شود.
7. سرب که ناشی از آلودگی هوا و نیز تن ماهی است می تواند منجر به عقب ماندگی ذهنی گردد.
8. بیماری سرخچه که این بیماری می توان منجر به کری، کوری و تشنج شود.
9. بیماری توکسموپلاسموز که از مو، پوست و مدفوع گربه به انسان سرایت می کند.

بیماری ها در دوران رویانی باعث چنین خطراتی می شوند.

10.  داروها و دمنوش های گیاهی
11. میدان مغناطیسی: بلوتوث، موبایل دیتا و امواج wifi هر سه در دو ماه اول بارداری بسیار خطرناک هستند.
12. استرس مادر

مطالبی که حتما باید آنها را بدانیم:

• مفاهیم ابتدایی در رشد
• موضوعات اساسی
• دیدگاه عمر
• تاریخچه روانشناسی رشد

مفاهیم ابتدایی

1. تعریف روانشناسی رشد (Developmental Psychology): علمی است که به مطالعه تغییرات سازگارانه همه جانبه از لحظه انعقاد نطفه تا پایان عمر می پردازد. انواع رشد جسمانی، هیجانی، عاطفی، جنسی
2. نظریه رشد (Development Theory): به محموعه اظهارات یکپارچه و منسجمی گفته می شود که موجب توصیف، تبیین و پیش بینی رفتار می شود.
3. یادگیری (Learning): به تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری موجود زنده گفته می شود که بر اثر تجربه و تمرین حاصل شده باشد.
4. رسش یا نضج (Maturation): به تغییرات از پیش تعیین شده ژنتیکی گفته می شود که مستقل از تاثیرات محیطی است اما امکان یادگیری اکتسابی و محیطی را فراهم می کند و بیشتر حالت کیفی دارد.
5. نمو (Growth): یک برنامه ژنتیکی از قبل تعیین شده است که از لحظه انعقاد نطفه تا پایان دوره نوجوانی ادامه دارد و بیشتر حالت کمی (افزایشی) دارد.
6. تعریف رشد: مجموع تعاریف 3 و 4 و 5 تعریف رشد را ارائه می دهد.

موضوعات اساسی

موضوعات اساسی در رشد به 3 سوال پاسخ می دهد:

1. پیوستگی یا ناپیوستگی رشد: یعنی تغییرات از همان ابتدا وجود دارد و مرتبا به آن توانایی ها اضافه می گردد. ناپیوسته یعنی دارای مراحل است که به لحاظ مختلفی با هم متفاوت می باشد. (نظریه پیاژه ناپیوسته و نظریه ویگوتسکی پیوسته است)
2. آیا رشد از یک روند طبیعی پیروی می کند و یا اینکه چندین روند دارد
3. آیا رشد محصول طبیعت (ژنتیک، وراثت، فطرت) است یا تربیت (محیط، تجربه، اکتساب)

دیدگاه عمر

دیدگاه عمر چهار ویژگی دارد

1. رشد مادام العمر است و از زمان انعقاد نطفه تا لحظه مرگ ادامه دارد
2. رشد چند بعدی و چند جهتی است (جسمی، شناختی، هیجانی) – (افزایشی، کاهشی)
3. رشد چند موقعیتی.

تاثیر دوره سنی (اثر همدوره)

تاثیر تاریخی (اثراتی که غرب کشور بر اثر جنگ دید)

رخدادهای غیرهنجاری (وجود معلولیتها در رشد تاثیرگذار است)

4. کاملا شکل پذیر و انعطاف پذیر است. بطور مثال اگر دو قلوها را جدا کرده و یکی را در محیط غنی و یکی را در محیط ضعیف قرار دهیم، هرکدام به یک صورت شکل می پذیرند. در مورد انعطاف پذیری باید گفت که اگر یک کودک را در بیابان قرار دهیم به یک روش زندگی می کند ولی اگر در رفاه باشد به نحو دیگری زندگی خواهد کرد.

تاریخچه روانشناسی رشد

1. در قرون وسطی به نظریه فرم یافتگی پیشین معتقدند که کودکان همانند بزرگسالان کوچک هستند و همان قابلیتها را دارند.
2. پس از این نظریه، دوران حکمرانی حکومتهای مذهبی شروع شد.
3. در قرن هفدهم جان لاک آمد و معتقد بود که بچه ها همانند لوح سفید هستند و می توان آنها را همانطور که بخواهیم تربیت کرد.
4. در قرن هجدهم شخصی بنام ژان ژاک روسو آمد و اصلا قایل به تربیت نبود. او قایل به فطرت بود جمله معروف او این بود که کودکان وحشی های بزرگواری هستند که ذاتا خوبند.

این متن دومین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

زکات علم، نشر آن است. هر

وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.

همچنین

وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. در بعد کسب و کار نیز، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که اطلاع رسانی محصولات، خدمات و رویدادهای خود را از طریق

بلاگ انجام می دهند افزوده می شود.

این متن اولین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.

مرد خردمند هنر پیشه را، عمر دو بایست در این روزگار، تا به یکی تجربه اندوختن، با دگری تجربه بردن به کار!

اگر همه ما تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهیم همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیم های درست تر، استفاده بهتری از وقت و عمر خود داشته باشند.

همچنین گاهی هدف از نوشتن ترویج نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده یا ابراز احساسات و عواطف اوست. برخی هم انتشار نظرات خود را فرصتی برای نقد و ارزیابی آن می دانند. البته بدیهی است کسانی که دیدگاه های خود را در قالب هنر بیان می کنند، تاثیر بیشتری بر محیط پیرامون خود می گذارند.